W poniższym artykule przedstawiono zasady korzystania z suwmiarki noniuszowej (wernera/vernier) oraz suwmiarki cyfrowej, z uwzględnieniem technik odczytu, unikania błędów pomiarowych, interpretacji oznaczeń CE i „China Export” oraz wykorzystania tabel na odwrocie narzędzia do doboru wierteł i gwintowników. Zaprezentowano również najlepsze praktyki – dociskanie, kołysanie narzędziem, orientacja szczęk, konserwację i rotację obszarów pomiarowych – które pozwalają osiągać precyzję rzędu setnych milimetra bez zbędnych baterii czy skomplikowanych procedur.
Sprawdź suwmiarki: https://www.oberon.com.pl/43,suwmiarki
Suwmiarka noniuszowa (Vernier)
Zasada działania skali noniuszowej
Suwmiarka noniuszowa posiada dodatkową linijkę (noniusz), której podziały są nieco krótsze (lub dłuższe) niż podziały głównej skali. Aby odczytać ułamek milimetra, odnajdujemy na noniuszu linię, która najlepiej zgrywa się z którąś z linii skali głównej – indeks tej linii daje część dziesiętną milimetra.
Przykład odczytu
Gdy szczęki wskazują nieco ponad 2 mm, przyglądamy się noniuszowi. Jeśli czwarta kreska noniusza pokrywa się z kreską głównej skali, odczyt wynosi 2,04 mm. Pod mikroskopem 40× rozdzielczość 0,02 mm jest praktycznie nie do odróżnienia gołym okiem, co potwierdza precyzję noniusza .
Zalety i ograniczenia
- Zalety: brak baterii, smuklejsza konstrukcja, odporność na warunki.
- Ograniczenia: wymaga wprawy, unikanie paralaksy przy odczycie.
Suwmiarka cyfrowa – tryby pomiaru i technika
Cztery tryby pomiaru
- Zewnętrzny (outer): największe szczęki – dociskaj i kołysz, aby osiągnąć maksymalne rozwarcie.
- Wewnętrzny (inner): małe szczęki – kołysz, by znaleźć największy wymiar wewnętrzny.
- Głębokość (depth): pręt wysuwa się z końca – przy ukośnych otworach zwróć wycięcie odpowiednio.
- Stopień (step): przednia krawędź – najmniej znany tryb, służy do pomiaru stopni.
Unikanie błędów kątowych
Zawsze trzymaj szczęki prostopadle do mierzonej powierzchni. Lekki nacisk i kołysanie narzędziem pomagają „osiąść” caliperowi na właściwej pozycji .
Oznakowania CE vs. China Export
- CE: certyfikat zgodności z Dyrektywą przyrządów pomiarowych UE (2014/32/UE) .
- China Export: jedynie logo, bez potwierdzenia zgodności; litery C i E są bliżej siebie .
Tabele gwintów na odwrocie
ISO metric threads
- Major diameter: średnica zewn.
- Pitch: skok gwintu (mm).
- Minor diameter: średnica wewn.
- Drill size: rozmiar wiertła.
British Standard Whitworth (BSW)
- Major diameter (cal).
- Threads per inch.
- Minor diameter.
- Tap drill size.
Dobre praktyki
- Rotacja obszarów na płycie granitowej, by uniknąć lokalnego zużycia.
- Etykiety kalibracyjne: data ostatniej i następnej kalibracji.
- Czyszczenie i naoliwienie po użyciu.
Źródła dla pogłębienia:
- „How to Read a Vernier Caliper,” MIT Workshop Manual.
- „Precision and Accuracy of Vernier Calipers,” Journal of Measurement Science, 2021.
- Starrett, „Proper Use of Digital Calipers.”
- NIST Technical Note, „Minimizing Parallax in Caliper Measurements.”
- EU Directive 2014/32/EU on measuring instruments.
- SGS, „CE Marking vs China Export Mark.”
